Anemi - Demir Eksikliği

Anemi, kanınızda yeterli sağlıklı kırmızı kan hücreleri veya hemoglobin bulunmadığında ortaya çıkan bir durumdur.

Anemi, vücudun dokularına oksijen taşımak için yeterli sağlıklı kırmızı kan hücreleri veya hemoglobin bulunmaması durumudur.

• Kadınlar: Hemoglobin <11.9 g/dl veya Hematokrit < %35

• Erkekler: Hemoglobin <13.6 g/L veya Hematokrit < %40

Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve akciğerlerden vücudun diğer organlarına oksijen taşıyan bir proteindir. Anemi, yorgunluk, halsizlik ve nefes darlığına neden olabilir.

Normal Değerleri Etkileyen Faktörler:

• Yoğun fiziksel aktivite

• Gebelik: Plazma hacmi arttığından hemoglobin ve hematokrit seviyelerinde göreceli bir düşüş görülür.

• İleri yaş: Yaşlı nüfusta normal değerler daha düşük olabilir.

• Sigara içmek: Karbon monoksit seviyelerinin artmasına bağlı olarak hemoglobin, hematokrit ve kırmızı kan hücrelerinde artışa neden olabilir.

• Bazı ilaçlar: Özellikle androjenler, hemoglobin seviyesini artırabilir.

• Yüksek rakım: Yüksek rakımda yaşayan kişiler, deniz seviyesinde yaşayanlara göre daha yüksek hemoglobin değerlerine sahiptir.

Anemi Türleri

• Vücut yeterli miktarda hemoglobin veya kırmızı kan hücresi üretemez:

o Beslenme eksiklikleri (düşük demir seviyeleri)

o Vitamin B12, folik asit, bakır veya çinko eksikliği

o Kemik iliği hastalıkları, orak hücre anemisi, talasemi

• Kırmızı kan hücreleri ve hemoglobin kaybı:

o Adet kanaması

o En önemlisi gastrointestinal (mide-bağırsak) kanamalar

• Malabsorpsiyon (emilim bozukluğu) nedeniyle gelişen anemi:

o Çölyak hastalığı, Crohn hastalığı, mide cerrahisi sonrası

• Kronik hastalıklara bağlı anemi:

o Böbrek hastalıkları

o Romatoid artrit, bağışıklık sistemi hastalıkları, hipotiroidi, enfeksiyonlar

• Vücut kırmızı kan hücrelerini ve hemoglobini yok eder (hemoliz):

o Siroz ve hipersplenizm (dalak büyümesi) gibi hastalıklar

Anemi Belirtileri:

✅ Hızlı kalp atışı (taşikardi)

✅ Baş dönmesi veya sersemlik hissi

✅ Soğuk eller ve ayaklar

✅ Nefes darlığı

✅ Göğüs ağrısı

✅ Yorgunluk ve halsizlik

✅ Dilin ağrılı veya pürüzsüz olması

✅ Tırnakların kırılgan olması

✅ İştahta azalma

✅ Saç dökülmesi

✅ Soluk veya sarımsı cilt

✅ Baş ağrısı

Anemi Tanısı

Her zaman aneminin bir nedeni vardır ve araştırılmalıdır.

• Demir eksikliği veya kronik anemi: Eğer belirgin bir neden bulunamazsa, endoskopik inceleme (gastroskopi/kolonoskopi) yapılmalıdır.

• Kan testleri: Tam kan sayımı (CBC), demir düzeyleri, vitamin B12 ve folik asit testleri yapılır.

• Kemik iliği biyopsisi: Kemik iliği hastalıklarından şüphelenildiğinde yapılır.

Anemi Tedavisi

1. Demir Takviyesi

• Demir ilaçları antiasitlerle birlikte alınmamalıdır ve aç karnına alınmalıdır.

• Demir açısından zengin besinler:

o Kırmızı et, kuru meyveler, fasulye, kümes hayvanları, yeşil yapraklı sebzeler, deniz ürünleri

• Demir emilimini artıranlar:

o C vitamini (portakal suyu, çilek, biber, domates)

• Demir emilimini azaltanlar (kaçınılmalı):

o Çay, kahve, süt, peynir ve antiasitler

2. Folik Asit Eksikliği Tedavisi

• Folik asit açısından zengin besinler:

o Koyu yeşil yapraklı sebzeler, meyveler, yer fıstığı, ekmek, tahıllar, makarna ve pirinç

3. B12 Eksikliği Tedavisi

• B12 içeren besinler:

o Et, süt ve süt ürünleri, yumurta, soya ürünleri, B12 ile zenginleştirilmiş tahıllar

• Emilim sorunu varsa B12 enjeksiyonları gerekebilir.

4. Kronik Hastalık Anemisi Tedavisi

• Altta yatan hastalık tedavi edilmelidir.

• Gerekirse eritropoietin enjeksiyonları ile kemik iliği uyarılır.

• Demir takviyesi, ihtiyaç varsa verilir.

5. Aplastik ve Hemolitik Anemi Tedavisi

• İlaç tedavisi: Steroidler ve bağışıklık baskılayıcı ilaçlar

• Ağır vakalar: Kan nakli veya kemik iliği nakli gerekebilir.

Ek Öneriler

✅ Bol Su İçin: Dehidrasyon belirtileri kötüleştirebilir.

✅ Hafif Egzersiz Yapın: Aşırı yorulmaktan kaçının.

✅ Düzenli Kan Testleri Yaptırın: Hemoglobin ve demir seviyelerinizi kontrol ettirin.

✅ Kanama Kaynaklarını Tedavi Edin: Gerekirse endoskopik olarak müdahale edilmelidir.

✅ Kan Nakli: Ciddi kan kaybında gerekebilir.