Yemek borusunda, yutaktan itibaren görülen kansere özefagus kanseri adı verilir.
Özefagus kanserinin 2 tipi vardır; skuamöz (yassı hücreli) kanser ve adeno kanser.
Yassı hücreli kanser, özefagus iç tabakasından köken alır ve genellikle özefagus üst ve orta kısmında görülür.
Adenokanserler ise özefagus alt ucunda buluna salgı bezlerinden kaynaklanır.
Çin, Japonya ve Afrika’nın güneyinde skuamöz hücreli kanser sık görülürken, gelişmiş ülkelerde adenokanser daha fazla görülmektedir. Özefagus kanserine ülkemizde doğu bölgesinde daha fazla rastlanır.
Özefagus kanseri için risk faktörleri nelerdir?
Özefagus kanserlerinde çevresel faktörler ve beslenme alışkanlığı risk oluşturur. Besinlerin uygun saklama koşullarına uymadan saklanması ve uzun sürede tüketilmesi, tütsülenmiş et, ve çiğ gıda tüketilmesi ve konserve besinlerdeki nitrozaminler kanser için risk oluşturur. Besinlerin az çiğnenmesi, çok sıcak içecekler (çok sıcak çay içilmesi), tütün ve sigara kullanımı, radyasyona maruz kalma diğer riskli durumlardır.
Özefagus kanserleri orta ve ileri yaşlarda daha sık görülür. Özellikle 60 yaş üzerindeki kişiler risk altındadır.
Erkeklerde daha fazla görülür. Kronik veya aşırı alkol kullanımı önemli bir risk faktörüdür.
Barrett özefagusu: Mide asidine uzun süreli maruz kalan kişilerde özefagus alt ucunda görülen değişikliklerdir. Gastroözefajial reflü adı verilen bu hastalıkta mide asidi özefagusa geri kaçar ve tahribata yol açar. Tahriş olan bu kısımda özefagus hücrelerinin yerini mide hücreleri alır. Bu değişim yıllar içinde özefagus adenokanserlerine yol açabilmektedir.
Bir yutma bozukluğu olan akalazya hastalığı, çocukluk çağında yanlışlıkla içilen çamaşır suyu sonucu oluşan özefagus darlıkları ilerde kanser oluşumuna sebep olabilmektedir.
Özefagus kanserinin belirtileri nelerdir?
Özefagus kanseri genellikle erken belirti vermez. Kanser belirli bir büyüklüğe ulaştığında oluşturduğu klinik belirtiler aşağıdaki gibi olabilir;

Kilo kaybı
Yutma güçlüğü
Yutma ağrısı
Yemek yerken boğazda takılma hissi
Sırtta kürek kemikleri arasına veya boğaza vurabilen ağrı
Boyunda büyümüş lenf bezleri
Özefagus kanser tanısı nasıl konur?
Özefagusun ilaçlı filmi (baryumlu özefagus grafisi) ilk yapılan tetkikdir.
Endoskopi adı verilen optik ışıklı kameralarla özefagus incelenir ve biyopsi alınır.
Ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT), magnetik rezonans (MR), pozitron emisyon tomografisi (PET) ileri görüntüleme tetkikleri gerekli vakalarda istenir.
Özefagus kanserinin tedavisi nasıl yapılır?
Tedavi hastanın durumuna, tümörün yerleşimine ve yayılımına bağlıdır.
Hastalar medikal onkolog, radyasyon onkoloğu ve cerrahtan oluşan multidisipliner bir ekip tarafından tedavi edilirler.
Hastada tümör yaygın evrede değilse ve başka organ tutulumu yoksa ilk tedavi cerrahi ile tümörlü özefagusun çıkarılmasıdır. Özefagusun tamamen çıkarılma işlemine özefajektomi denir. Bu işlemde özefagusun çevresindeki lenf bezleri temizlenir. Hastanın yutmasının sağlanması için mide ile özefagusun geri kalan kısmı birleştirilir. Değişik yöntemlerle mideden ya da bağırsaklardan yapılan özefagusun yerleştirilmesi ile operasyon tamamlanır.
Radyasyon Tedavisi (Radyoterapi): Kanser hücrelerinin yüksek enerjili ışınlar ile öldürülmesidir. Radyoterapi tedavisi özellikle tümörün yerleşimi ve büyüklüğü cerrahiye imkan vermiyorsa cerrahinin yerine tek başına veya kemoterapi ile birlikte kullanılır. Cerrahi öncesinde tümörü küçültmek için kemoterapi ile kombine edilebilir. Bazı durumlarda ameliyat sonrası nüksleri engellemek amacı ile de uygulanabilir.

Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldürmek için anti-kanser ilaçların kullanılmasıdır. Cerrahi öncesinde tümörü küçültmek için veya cerrahinin yerine öncelikli tedavi olarak radyoterapi ile birlikte kullanılabilir.

Palyatif Tedavi Yöntemleri: Hastaların bir kısmında tümör sonucu oluşan özefagus tıkanıklığı bulunan alana stent adı verilen genişletici şemsiye uygulaması yapılarak besinlerin rahat geçmesi sağlanır. Özefagustaki tıkanıklığı açmak için kullanılan bir diğer yöntem lazer uygulamasıdır. Mideye gastrostomi adı verilen hortumlar yerleştirilerek dışarıdan beslenme sağlanabilir.

Hastalık Belirtileri
Yutma güçlüğü
Tetkik ve Uygulamalar
Yemek borusu (özafagus) kanseri ve PET MR