En sık tetikleyici nedenleri kronik kabızlık ve ıkınma olan hemoroid hastalığı, Batı toplumlarında insanların yaklaşık %50’sinde hayatlarının herhangi bir döneminde görülüyor. Hastalığın seyrine göre çeşitli şekillerde tedavi edilebilen hemoroidin görülme sıklığı yaşla birlikte artabiliyor, yakınması olan bu kişilerin yaklaşık %20’sinde ise girişimsel tedavi gerekiyor.

Hemoroidal hastalık nedir?
Damar yumağı yapısında olan ve anüsün çıkışında yastıkçık görevi gören hemoroidal dokunun kalınbağırsak duvarına bağlandığı bağların kronik kabızlık, ıkınma, gebelik ve uzun süre ayakta çalışmak gibi nedenlerle zarar görmesiyle oluşan bir hastalıktır. İlaç veya girişimsel tedavi uygulanan hastaların sayısı göz önüne alındığında, tedavi maliyeti ve işgücü kaybı ile günümüz modern toplumlarının en önemli sağlık sorunlarından biridir.

Hemoroidal hastalıkta karşılaşılan en sık tetikleyici

Hastalığın en sık tetikleyicisi kabızlık ve ıkınmadır. Dışkının kıvamını yumuşatıcı diyet önlemleri hastalığın kontrol altına alınmasında önemli ve etkilidir. Rafine gıdalardan kaçınılması; kepekli ekmek ve kepekli undan üretilen gıdaların tüketilmesi; bol miktarda sebze ve meyve yenmesi; acıdan, ekşiden, mayalı içeceklerden uzak durulması ve günde en az 1,5-2 lt. sıvı alınması önerilmektedir. Spor yapmanın barsak hareketleri üzerinde düzenleyici etkisi vardır.

Hemoroidal hastalık, ilerleme durumuna göre 4 evresi
Her evrede değişik sağaltım (tedavi) yöntemleri kullanılabiliyor. Özellikle 2. ve 3. evre hemoroidlerde DeLongo yöntemi öneriliyor. Bu girişim yönteminde hemoroid dokusunda kesilme ve dikiş olmadığından girişim sonunda ağrı ve rahatsızlık hemen hemen hiç olmuyor ve hasta aynı gün evine dönebiliyor.

Yaşam tarzı değişikliklerinin ve ilaç tedavilerinin yeterli olmadığı durumlarda girişimsel yöntemlerle hastalığın tedavisi mümkündür. Girişimsel yöntemler arasında yer alan DeLongo Tekniğinin, operasyon sonrasında ağrı hissedilmediği için rahatlıkla günübirlik uygulanabilen ve hasta konforunu bozmayan bir yöntem olması sebebiyle sıkça kullanıldığını ve yüz güldürücü sonuçlar alınmaktadır.

Toplumumuzun erişkin nüfusunun yaklaşık yarısı yaşamının bir döneminde hemoroid ile ilgili rahatsızlık yaşıyor.

1. Hemoroid Nedir?

Hemoroid dokusu her insanda anus (makat) bölgesinde olan, toplardamar ve atardamarın doğrudan bağlantılı olduğu bir damar yumağıdır.

2. Nasıl ortaya çıkıyor?

Bu damar yumağı şişip dolaşımı bozulduğunda ya da sarktığında ağrı, kanama ya da kaşıntı yapmaya başladığında hemoroid hastalığı oluşur.

3. Hemoroidin türleri var mı?

Hemoroid; iç ve dış hemoroid olarak sınıflandırılır.

4. İç ve dış hemoroid nedir, ikisi arasındaki farklar nelerdir?

Anus (makat) iç tarafında olan hemoroid dokusu iç, anus dış kenarında olanlar ise dış hemoroid olarak adlandırılır. Temelde aynı dokunun iki farklı yerde olması dışında farkları yoktur.

5. Hemoroidin belirtileri nelerdir?

Hemoroid hastalığının en sık rastlanılan belirtileri; kanama, ağrı kaşıntı ve ele büyümüş meme gelmesidir.

6. Hemoroid eskiden daha çok yaşlılarda görülürdü. Ancak şimdi gençlerde de bu hastalığa rastlanıyor. Değişen yaşam koşulları bu hastalığın ortaya çıkışını tetikliyor mu?

Toplumumuzun yeme alışkanlığının değişmesi, daha fazla hazır ve hızlı gıda tüketmemiz, daha çok masa başı işi yapılması, daha az spor yapılması ve kilo artışı hastalığın ortaya çıkışını hem daha önceye çekiyor, hem de artırıyor.

7. Daha çok hangi yaşlarda görülüyor?

Hemoroid hastalığı hemen her yaşta görülebilmektedir ancak daha çok kırklı yaşlardan sonra ortaya çıkar.

8. Hemoroid sık görülen bir sorun mu?

Toplumumuzun erişkin nüfusunun yaklaşık yarısı yaşamının bir döneminde hemoroid ile ilgili rahatsızlık yaşıyor.

9. Acı ve baharatlı gıda tüketenlerde hemoroid görülür mü?

Aşırı baharat kullanımı dışkıyı etkilediğinden hemoroid dokusunu etkiler ve yakınmaları tetikleyebilir.

10. Kimler hemoroid riski altında?

Süreğen kabızlığı olan kişiler, ıkınarak ve uzun sürede tuvalet yapan kişiler ve aşırı kilolu insanlar en büyük çekinceye sahiptir.

11. Hemoroidin genetik etkisi var mı?

Bazı ailelerde damar duvarı ile ilgili kalıtımsal özellik nedeni ile varis ve hemoroid hastalığı daha sık görülebilir.

12. Hemoroid başka bir hastalıkla karıştırılabilir mi?

Hemoroid hastalığı belirtileri kalın barsak kanseri, kalın barsağın yangısal hastalıkları (kolit) ve makat bölgesinin diğer bazı hastalıkları ile karışabilir.

13. Hemoroid ne tür şikâyetlere neden oluyor?

En sık rastlanılan yakınmalar ağrı, kanama, sarkma, kaşıntı ve şişen memelerin ele gelmesidir.

14. Hemoroid için neden bir uzmana başvurmak gerekiyor?

Bu belirtiler artığında ya da süreğen hale geldiğinde, kişinin yaşam kalitesini bozduğunda bir genel cerrahi uzmanına danışılmalıdır.

15. Hemoroid kadında mı, yoksa erkekte mi daha sık görülüyor?

Her iki cinste de eşit oranda görülmektedir.

16. Hemoroid teşhisini kendi kendimize koyabilir miyiz?

Hemoroid memesi dışarıda ve şiş ise tanı için yeterlidir. Ancak bir genel cerrahi uzmanı tarafından muayene edilmeden yakınmaların (özellikle kanamanın) yalnızca hemoroidden kaynaklandığı doğrulanamaz.

17. Hemoroid nasıl teşhis ediliyor? Detaylı olarak anlatalım.

Hemoorid tanısı bir genel cerrahın muayenesi ve endoskopik inceleme (sigmoidoskopi ya da kolonoskopi) ile konulur. “Endoskopik inceleme” ince, uç kısmında ışık olan kıvrılabilir bir cihazla hastanın canı yanmadan iç hemoroid dokusunun ve gereğinde tüm barsağın incelenmesine verilen addır.

18. Teşhis yöntemlerini detaylı olarak yazar mısınız?

Tanı yöntemleri; el ile muayene ve endoskopik incelemedir.

19. Hemoroidin teşhis edilmesi ne kadar sürer?

Muayene çok basit ve kısa bir işlemdir. En fazla birkaç dakika sürer. Endoskopik inceleme ise gerekli barsak temizliği sonrası barsağın tamamın ya da bir kısmının incelenmesine bağlı olarak 5 ile 20 dakika arasındadır.

20. Hemoroid nasıl bir tedavi yöntemi uygulanıyor?

Hemoroid hastalığının sağaltımında, evresine bağlı olarak birçok yöntem kullanılmaktadır.

21. Cerrahi tedavi kesin çözüm sağlıyor mu?

Cerrahi girişimlerde hiçbir zaman % 100 garantili bir çözüm beklenilemez. Ancak en kalıcı ve kesine yakın çözüm elbette cerrahi girişimdir.

22. Ne zaman cerrahiye gerek duyuluyor?

Özellikle evre 2 ve üstü hemoroid hastalığında, kişinin yaşam kalitesini bozan durumlarda ve ilaç tedavisinin yanıtsız olduğu ya da ilacı bırakınca yineleyen yakınma durumunda cerrahi önerilir.

23. Hemoroid tekrarlar mı?

Sağaltım sonrası aşırı kabızlık ile ilgili gerekli önlemler alınmaz, hasta sürekli ıkınırsa, kısa sürede aşırı kilo alır ise ya da gebelikte hemoroid hastalığı yineleyebilir.

24. Kremler ya da ilaçlar hemoroidi geçirir mi?

Krem ve ilaç tedavisi hemoroid yakınmalarını azaltabilir ya da kısa süre için geçirebilir ancak özellikle evre 2 ve üstü hemoroid hastalığında kalıcı çözümü sağlamaz.

25. Hemoroid konusunda alternatif çözümler var mı?

Hemoroid hastalığı çok eski ve çok yaygın bir hastalık olduğundan geliştirilmiş birçok sağaltım yöntemi vardır. Kabul edilmiş tıbbi uygulamaların yanı sıra, birçok yöntemin denendiğini gözlemliyoruz ancak bilinçsizce yapılan bu sağaltım denemeleri çoğu kez istenmeyen ve hastanın yaşam kalitesini daha da bozan sonuçlar doğuruyor.

26. Çok ilerlemiş vakalarda hemoroidin kansere dönüşme riski var mı?

Hemoroid hastalığında hücresel düzeyde kanserleşme bildirilmemiştir.

27. Kimlerin ameliyat olması gerekiyor?

Hemoroid hastalığının neden olduğu yakınmaları sıklaşan, ilaç kullanımına rağmen yakınmaları yineleyen, yaşam düzeyinde belirgin kötüleşme yaşayan hastaların ameliyat olması önerilir.

28. İkinci derece hemoroidi olan bir hasta mutlaka üçüncü ve dördüncü evre hemoroidi olan gibi mutlaka cerrahi yönteme mi başvurmak zorunda?

2. evrede eğer yakınmalar sık değil ise ilaç kullanımı ile rahatlama sağlanabilir.

29. Hemoroidde meydana gelen ve sık sık tekrarlayan kanamadan dolayı hastalarda kansızlık şikâyeti görülebilir mi?

Eğer sürekli hale gelen kanama varsa, her defasında çok kanamasa da, çok ciddi boyutlarda kansızlığa neden olabilir.

30. Hemoroidde lazer tedavisi nedir?

Hemoroid hastalığında lazer tedavisi aslında bir dağlama yöntemidir. Evre 1 ve kanamanın ön planda olduğu hemoroid hastalığında kullanılabilir.

31. Lazer tedavisi kesin çözüm sağlar mı?

Lazer tedavisi hemoroid hastalığında kesin çözüm sağlamaz.

32. Lazer ve cerrahi tedavi yöntemi arasındaki farklar neler?

Cerrahi yöntemlerde hemoroid memesi çıkartılır ya da yukarı asılır. Lazer tedavisinde ise lazer ışınının neden olduğu ısı hasarı ile doku dağlanır.

33. Hemoroid ameliyatı nasıl yapılıyor?

Hemoroid hastalığında çok sayıda ameliyat yöntemi vardır. Klasik ameliyatta büyümüş memeler kesilerek çıkartılır. Bu çok ağrılı ve iyileşmesi uzun süren bir ameliyat olduğundan hastalar çok dayanılmaz oluncaya kadar genelde cerrahiden çekinirlerdi.

Ancak “De Longo Yöntemi” olarak adlandırdığımız yeni cerrahi yöntemle hem ağrısız hem de iyileşmesi çok kısa süren cerrahi artık olasıdır. De Longo yönteminde hemoroid memeleri kesilip çıkartılmaz. Sarkmış ve bu nedenle şişmiş olan hemoroid memeleri olmaları gereken yere çekilirler. Bu işlem kalın barsak içinde ağrı algısı olamayan bölümde yapıldığından sonrasında hemen hiç ağrı olmaz. Günü birlik uygulanabilen bir tedavi yöntemidir. Hastalar 2 gün içinde işlerine dönebilirler.

34. Oturma banyosu nedir?

Oturma banyosu çoğunlukla tuvalet sonrasında ılık suya oturma ile yapılan ve şişmiş, ağrıyan ya da kaşıntıya neden olan memeleri rahatlatmak amacı ile uygulanan bir yöntemdir.

35. Tüm hemoroidi olanlara önerilir mi?

Tüm hastalarda işe yaramamakla birlikte, yapılmasında hamilelik dönemi dışında sakınca yoktur.

36. Oturma banyosu ne kadar zamanda bir yapılmalı?

Günde 2 kez ya da tuvalet sonraları önerilmektedir.

37. Oturma banyosu ne kadar süre yapılmalı?

10 -15 dakika yeterlidir.

38. Hemoroid gebelik sırasında daha mı sık görülüyor?

Hemoroid sorunu kadınlarda en sık gebelik dönemi ya da loğusalık döneminde görülür.

39. Nedenleri nelerdir?

Gebelik sırasında kadınlarda kan miktarının çok artması, büyüyen rahmin toplar damarlara yaptığı bası ve gebelik nedeni ile değişen hormonların damar duvarında yaptığı gevşetici etki ve elbette gebelikte kabızlığın da daha sık olması hemoroid hastalığının çok daha artmasına neden olmaktadır.

40. Nasıl tedavi ediliyor?

Gebelik döneminde elbette olduğunca cerrahi tedaviden kaçınırız. Sıvı alımının artırılması, bol lifli gıda ile beslenilmesi, hareketin artırılması önerilir. Oturma banyosu olmasa da sıcak ve ılık su duşu uygulanabilir. Aşırı kabızlıkta dışkı yumuşatıcı şuruplar kullanılabilir. Yerel etkili krem ve fitiller kullanılabilir. Ancak tüm bu önlemlere rağmen nadir de olsa cerrahi tedavi kaçınılmaz olabiliyor.

41. Kabızlık ile hemoroid arasında ilişki var mı?

Kabızlık hemoroid hastalığının belki de en önemli hazırlayıcı nedenidir. Kabızlık nedeni ile ıkınılması hemoroid dokusunu her tuvalette aşağı ve dışarıya iter. Sarkan hemoroid memesinde dolaşım bozulur, kan göllenir; bu da daha çok sarkmaya neden olur.

42. Hemoroidden korunmak mümkün mü?

Gerekli önlemler çoğu kez hemoroid hastalığını engelleyebilir.

43. Nasıl önlemler alabiliriz?

Öncelikle tuvalet alışkanlığımızı kaybetmemeli ve her gün düzenli olarak tuvalete gitmeliyiz. Bol sıvı alınmalı, bol meyve sebze, bol lifli gıda tüketilmeli ve hızlı gıdadan uzak durulmalıdır. Olası olduğunca az işlenmiş gıdaları seçmeli ve hareketimizi artırmalıyız.

44. Stres hemoroidi etkiliyor mu?

Stres bedenimizin her hücresinde dolayısı ile her hastalıkta etkilidir.

45. Çay, kahve, alkol tüketimi hemoroid riskini artırıyor mu?

Kahve tüketimi çoğu kez barsak hareketini artırır ve kabızlığı engelleyici etkisi vardır. Alkol ile özellikle mayalı içecekler (bira kırmızı şarap) ile alındığında hemoroid hastalığını tetikleyebilir.